Čak 129 godina je prošlo od ovog događaja koji i dalje izaziva polemike i upozorava dokle sve može dovesti afekat
Koliko “iznošenje prljavog veša”, makar i lažnog, može da ode ne samo daleko, već i tragično, svedoči priča pred vama.
Iako se sve zbivalo pred početak 20. veka, sličnosti sa današnjim prilikama su više nego očigledne. Centralna figura je Milica Miletić, ćerka Svetozara Miletića, gradonačelnika Novog Sada, političke figure (stoji iza prvog srpskog organizovanog nacionalnog pokreta u okviru Habzburške monarhije) i vlasnika lista “Zastava”. Kao veoma dobra prilika, što zbog porekla, što zbog lepote, Milica je bila na meti mnogih udvarača.
Krajem 1884. udaje se za Jašu Tomića, levičarski, pa radikalski orijentisanog novinara, koji je tokom Balkanskih ratova bio vojni izveštač u novinama njenog oca.
Kako je Branislav Nušić na sudu izbegao novu novčanu kaznu: Sudija, ako bih kravi rekao da je gospođa…
S obzirom da je tada Svetozar Miletić bio ozbiljno bolestan, te se povukao iz politike i uređivanja “Zastave”, logičan potez je da na čelo časopisa stane njegov zet, Jaša Tomić, koji je pak, novom funkcijom dobio moćnu političku alatku u borbi protiv liberala.
Početak “prljavih afera” u srpskom javnom životu
Iste godine liberali osnivaju časopis “Branik” s Mišom Dimitrijevićem kao urednikom, koji je, pazite sad ovaj momenat, nakratko uređivao “Zastavu” dok je Miletić bio u zatvoru (to “urednikovanje” prekinula je Milica, što joj je Miša očigledno uzeo za zlo).
Dakle, imamo dva ideološki i politički suprotstavljena časopisa, a između njihovih urednika razvija se ozbiljna netrpeljivost koja ni u jednom trenutku nije jenjavala. U želji da potpomogne političku i ideološku borbu svog supruga, Milica 1886. objavljuje brošuru “Nekoji prijatelji Miletićevi” u kojoj proziva sve one koji su stajali uz njenog oca Svetozara Miletića i njegovu Srpsku narodnu slobodoumnu stranku, a zatim se povukli i osnovali levičarsku frakciju, pritom pokušavši da otmu “Zastavu”, direktno aludirajući na Dimitrijevića, kog je ovo prilično razbesnelo (neki izvori tvrde da je pored časopisa “trzao” i na naslednicu).
Politički sukob postaje privatni – Dimitrijević se odlučuje na odmazdu!
Uvređeni Dimitrijević nije imao dilemu kako da se osveti Milici i potuče Tomića – u “Braniku” objavljuje pismo koje je Milica poslala svom bivšem vereniku, Branku Petroviću, u kom mu je obećala da će mu doneti “Zastavu” u miraz. Iako to, u svetlu današnjih prilika, ne deluje nimalo senzacionalno, tada je to bio skandal neviđenih razmera – cela Vojvodina je brujala o tom pismu i Miličinom moralu, a kopija istog je poslata Jaši Tomiću.
Ne mogavši da izdrži pritisak javnosti, ogovaranja, tračeve i raznorazne insinuacije od kojih je najgora bila da je Miličin i Jašin brak iz čistog računa, Tomić poziva Dimitrijevića na dvoboj, no ovaj se ne odaziva. Nakon što četiri dana i noći nije spavao, Tomić se, naoružan lovačkim nožem, upućuje ka železničkoj stanici, znajući da će tamo biti Dimitrijević koji se sa suprugom zaputio u posetu tašti i tastu. Prišao mu je i usmrtio ga, a zatim se predao policiji.
Bizarne tužbe kod Srba: Tužio ženu jer ga tera na seks, lažni ujedi psa i ratovi starleta
Osuđen je na doživotnu robiju, no, odležao je samo šest godina, zahvaljujući peticiji koju je potpisalo nekoliko hiljada Novosađanki, tvrdeći da je, iako presurovo, odbranio čast svoje žene.
Život nakon tragedije
Milica je ostvarila nemerljiv značaj za prilike svoga doba – ostaće upamćena kao prva žena koja je dobila svoje mesto u Skupštini i time izborila pravo glasa za žene, pokretač prvog časopisa za žene, “Žena”, velika dobrotvorka koja je pomagala i edukovala siromašne, neuke i bolesne srpske žene.
Tomić se po izlasku iz zatvora vraća u političke tokove, zalažući se da se Vojvodina pripoji Kraljevini Srbiji i podržavajući svoju suprugu u svemu.
Umire 1922, u 65. godini života. Nakon toga, njegova Milica se zauvek povlači iz svih tokova i javnog života, sve do svoje smrti, 1944. godine. U znak pijeteta prema mužu, potpisivala se sa “Milica Jaše Tomića”.
Njeno ime se i dan-danas često pominje i to s velikim uvažavanjem, organizuju se izložbe i štampaju publikacije u njenu čast.
Po njenom Jaši zove se naselje Jaša Tomić, a u centru Novog Sada nalazi se njegov spomenik u prirodnoj veličini (rad Aleksandra Zarina), za koji je Nenad Čanak glasno zahtevao da se izmesti u ulicu Miše Dimitrijevića, jer je “sramota da spomenik takvog čoveka bude u centru grada”, apostrofirajući da je postavljen baš za vreme vladavine, tada radikalke, Maje Gojković.
Njegov zahtev nije naišao na odobravanje niti podršku.
(Izvor: moodiranje.rs, Wikipedia, youtube printscreen)
